زندگینامه استاد بزرگ آواز ایران محمدضا شجریان و زندگی موسیقیایی او
محمدرضا شجریان در روزهای آغاز زندگی
استاد آواز ایران محمدرضا شجریان در اول مهر ماه سال ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد.
پدرش حاج مهدی شجریان یکی از ملاکان بزرگ مشهد بود که صدای بسیار خوبی داشت که صرفا برای دوستان سرشناس خود که میهمانش بودند می خواند.
مادر شجریان
مادرش افسر شاهوردیان خانه دارد بود . چهار برادر بنام های علیرضا ، سیامک ، امیر و احمدعلی و یک خواهر بنام نسرین دارد.
کودکی محمدرضا شجریان
محمدرضا از ۴ سالگی به مراسم قرائت قران پدر می رفت .پنج ساله بود که در خلوت کودکانه‌اش آواز می‌خواند.
در ۹ سالگی تلاوت قرآن را آغاز می‌کند و یک سال بعد این کار را در میتینگ‌ها و اجتماعات سیاسی آن سال‌ها ادامه می‌دهد.
سال ۱۳۳۱ در ۱۲ سالگی از رادیو خراسان ،تلاوت قرآن او برای اولین بار پخش شد.
فعالیت استاد با اسم مستعار
محمدرضا شجریان تا سال ۱۳۵۰ بخاطر اینکه پدرش می‌خواست خانواده آن‌ها بیشتر با قرائت قرآن و چهره مذهبی شناخته شوند، با نام مستعار سیاوش بیدگانی با رادیو همکاری می‌کرد.
فعالیت شجریان در مدرسه
وی پس از چند سال تدریس و مدیری دبستان‌های مشهد آذر ماه 1346 به تهران منتقل می‌شود و از همان بدو ورود با استاد احمد عبادی (نوازنده و نواساز نامی سه‌تار) آشنا می‌شود. همزمان به همکاری با رادیو ایران می‌پردازد و در کنار آن به کلاس درس آواز استاد اسماعیل مهرتاش و انجمن خوشنویسان نزد استاد بوذری می‌رود.
اولین اجرای آواز در رادیو
آشنایی با رضا ورزنده (استاد سنتور) در تابستان همین سال بود. اجرا و ضبط نخستین برنامه در رادیو ایران که با عنوان “برگ سبز شماره ی 216” در شب جمعه 15 اذر ماه پخش شد از دیگر فعالیت‌های شجریان در این سال بود.
فعالیت در برنامه های تلویزیونی
در سال 1349، محمدرضا شجریان شروع به همکاری با برنامه‌های تلویزیون ملی ایران می‌کند و در همین زمان عنوان خوشنویس ممتاز را به دست می‌آورد.
سال 1350، او با استاد فرامرز پایور آشنا می‌شود و به آموزش سنتور و ردیف آوازی صبا با او می پردازد. در همین سال، او با شاعر هوشنگ ابتهاج (سایه) آشنا می‌شود و به همکاری در برنامه گلهای تازه رادیو مشغول می‌شود.
اجرا در کشورهای خارجی
اجرای استاد محمدرضا شجریان برای کشور های خارجی از سال 1354 آغاز می‌شود. استاد محمدرضا شجریان در سال 1356 شرکت دل آواز را تاسیس کرد.
از سال 68 استاد محمدرضا شجریان با گروه پیرنیاکان و عندلیبی به اجرای کنسرت در آمریکا و اروپا می‌پردازند. این گروه در سال بعد و به دلیل زلزله رودبار کنسرت‌هایی را در جمع آوری کمک مردم دنیا در اروپا و آمریکا اجرا می‌کنند.
در سال 71 به اجرای کنسرت‌های مرحله دوم در امریکا با داریوش پیر نیاکان، جمشید عندلیبی و همایون شجریان می پردازد. انتشار آلبوم یاد ایام، آسمان عشق و نیز دلشدگان حاصل این سال‌ها است.
ازدواج اول محمدرضا شجریان
محمدرضا شجریان در سال 1340 وقتی 21 ساله بود با فرخنده گل افشان ازدواج کرد که حاصل آن سه دختر و یک پسر بنام همایون بود.
گل‌افشان هم مثل شجریان معلم دبستان بود و هر دوی آن‌ها در شهر قوچان تدریس می‌کردند و در همین شهر عقد کردند.این زندگی بعد از سی سال به طلاق و جدایی ختم شد.
فرزندان شجریان
در سال ۱۳۴۲ فرزند اول محمدرضا شجریان (راحله) متولد شد، در سال ۱۳۴۴ دختر دوم محمدرضا شجریان (افسانه) در مشهد به دنیا آمد که بعدها به همسری پرویز مشکاتیان در می‌آید. دختر سوم محمدرضا شجریان مژگان در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۴۸ در تهران متولد شد و در سال ۱۳۵۴ همایون متولد شد.
از قرائت قرآن تا یادگیری سنتور
او در سال ۱۳۳۶ به دانشسرای مقدماتی در مشهد می‌رود. از همین سال است که برای نخستین بار با یک معلم موسیقی آشنا شد. تا اینکه بعد از ورود به دانشسرای عالی شروع به یادگیری سنتور کرد.
شروع کار آواز
به طور جدی پیگیر کار آواز می‌شود. در سال ۱۳۳۸ محمدرضا شجریان به اجرای آوازهایی بدون ساز و نیز قرائت قرآن برای رادیو خراسان بپردازد.
استخدام در آموزش و پرورش
یک سال بعد شجریان دیپلم دانشسرای عالی را می‌گیرد. به استخدام آموزش و پرورش در می‌آید و همزمان به تدریس در دبستان خواجه نظام‌الملک بخش رادکان می پردازد.
ازدواج دوم
محمدرضا شجریان در سال 1370 و در 53 سالگی با دختر 26 ساله بنام کتایون خوانساری ازدواج کرد. سال ۷۶ فرزند دیگر شجریان به نام رایان از همسر دوم متولد می شود.
مرگ استاد محمدرضا شجریان
خواننده پیشکسوت موسیقی ایرانی پس از تحمل یک دوره بیماری پنجشنبه ۱۷ مهرماه 99 در سن ۸۰ سالگی درگذشت.
استاد شجریان در کنار آرامگاه فردوسی در شهر توس به خاک سپرده شدند.
