زندگی کتایون ریاحی؛ بازیگر نقش زلیخا و ستاره ماندگار تلویزیون ایران
بیوگرافی کامل کتایون ریاحی؛ از نویسندگی تا درخشش در نقش زلیخا
معرفی کتایون ریاحی
کتایون ریاحی (زادهٔ ۱۰ دی ۱۳۴۰ در تهران) بازیگر، نویسنده و فعال اجتماعی ایرانی است. او با نقشهای ماندگار خود در سریالهایی چون پدرسالار، پس از باران، شب دهم و بهویژه یوسف پیامبر شناخته میشود. ریاحی پس از سالها فعالیت در عرصه سینما و تلویزیون، در سال ۱۳۸۸ از دنیای بازیگری کنارهگیری کرد و به نویسندگی و فعالیتهای اجتماعی پرداخت.
زندگی شخصی و خانوادگی کتایون ریاحی
کتایون ریاحی در خانوادهای فرهنگی در شهر تهران به دنیا آمد. پدرش اردشیر ریاحی اصالتاً گیلانی و مدرس بازنشسته بود و مادرش گیتی، اصالتاً شیرازی و طراح لباس بود.
او یک برادر به نام علیرضا ریاحی دارد که از بازیگران شناختهشده سینمای ایران است.
ریاحی از سن ۱۶ سالگی در کنار تحصیل، به تدریس و کار در تولیدی لباس نوزاد پرداخت. بعدها با گذراندن دورههای امداد و کمکهای اولیه در هلال احمر، بهصورت داوطلب در انجمن حمایت از معلولین فعالیت کرد.
تحصیلات کتایون ریاحی
او فارغالتحصیل کارشناسی رشته ادبیات و مردمشناسی است و از همان دوران دانشجویی علاقهاش به نوشتن و ادبیات را دنبال میکرد. همین علاقه، مسیر نویسندگی و بعدها بازیگری را برایش هموار کرد.
آغاز فعالیت هنری کتایون ریاحی
شروع با نویسندگی
کتایون ریاحی فعالیت هنری خود را با نویسندگی برای کودکان آغاز کرد. او قصههایی نوشت که در قالب نوار کاست و کتاب منتشر شدند.
ورود به دنیای بازیگری
در سال ۱۳۶۴، زمانی که ۲۴ سال داشت، از طریق آشنایی با عوامل تلویزیون برای بازی در سریال زیر سایه همسایه به کارگردانی اسماعیل خلج دعوت شد. این تجربه نخستین حضور رسمی او در قاب تلویزیون بود.
در سال ۱۳۶۶، با بازی در فیلم خبرچین قدم به سینما گذاشت، هرچند این فیلم به مرحله پخش نرسید. در همان سال، با ایفای نقش در فیلم پاییزان به کارگردانی رسول صدرعاملی، بهصورت رسمی وارد سینمای ایران شد.
مسیر درخشان بازیگری کتایون ریاحی
شهرت با سریالهای تلویزیونی
کتایون ریاحی در دهه ۷۰ با بازی در مجموعههای تلویزیونی مختلف توانست جایگاه خود را در میان مخاطبان تثبیت کند.
از مهمترین آثار تلویزیونی او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پدرسالار (۱۳۷۲) به کارگردانی اکبر خواجویی در نقش زهرا
- عاطفه (۱۳۷۳) به کارگردانی حسن فتحی
- پهلوانان نمیمیرند (۱۳۷۴) در نقش فاطمه به کارگردانی حسن فتحی
- بازگشت پرستوها (۱۳۷۶) به کارگردانی ابوالقاسم طالبی
- روزهای زندگی (۱۳۷۸–۱۳۷۷) در نقش فاطمه به کارگردانی سیروس مقدم
- پس از باران (۱۳۷۹–۱۳۷۸) در نقش خانم بس به کارگردانی سعید سلطانی
- شب دهم (۱۳۸۰) در نقش فخرالزمان به کارگردانی حسن فتحی
- روشنتر از خاموشی (۱۳۷۸–۱۳۸۱) در نقش سارا بانو
- یوسف پیامبر (۱۳۸۳–۱۳۸۷) در نقش ماندگار زلیخا به کارگردانی فرجالله سلحشور
بازی او در نقش زلیخا در سریال یوسف پیامبر نقطه اوج دوران هنریاش بود و مورد تحسین گسترده مخاطبان و منتقدان قرار گرفت.
فیلمهای سینمایی کتایون ریاحی
کتایون ریاحی علاوه بر تلویزیون، در سینمای ایران نیز حضوری پررنگ داشت. فهرست کامل فیلمهای سینمایی او بهترتیب سال تولید عبارت است از:
- پاییزان (۱۳۶۶) – رسول صدرعاملی
- غریبه (۱۳۶۶) – رحمان رضایی
- آخرین لحظه (۱۳۶۷) – فرخ انصاری بصیر
- کشتی آنجلیکا (۱۳۶۷) – محمدرضا بزرگنیا
- آپارتمان شماره ۱۳ (۱۳۶۹) – یدالله صمدی
- حکایت آن مرد خوشبخت (۱۳۶۹) – رضا حیدرنژاد
- تماس شیطانی (۱۳۷۱) – حسن قلیزاده
- قافله (۱۳۷۱) – مجید جوانمرد
- ماه مهربان (۱۳۷۴) – قاسم جعفری
- لاکپشت (۱۳۷۵) – علی شاهحاتمی
- شام آخر (۱۳۸۰) – فریدون جیرانی
- بانوی من (۱۳۸۱) – یدالله صمدی
- این زن حرف نمیزند (۱۳۸۱) – احمد امینی
- جایی دیگر (۱۳۸۱) – مهدی کرمپور
- تارا و تب توتفرنگی (۱۳۸۲) – سعید سهیلی
- دعوت (۱۳۸۷) – ابراهیم حاتمیکیا
- شیرین (۱۳۸۷) – عباس کیارستمی
فیلم شام آخر از درخشانترین آثار کارنامه اوست که برایش جوایز و نامزدیهای متعددی به همراه داشت.
افتخارات و جوایز کتایون ریاحی
کتایون ریاحی در طول فعالیت هنری خود جوایز متعددی دریافت کرده است:
- جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره بینالمللی فیلم قاهره برای فیلم شام آخر (۱۳۸۱)
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن برای شام آخر – جشنواره فیلم فجر (۱۳۸۰)
- کاندیدای تندیس زرین جشن خانه سینما برای فیلمهای شام آخر و این زن حرف نمیزند
- بازیگر برگزیده جشن حافظ برای سریالهای شب دهم (۱۳۸۱) و یوسف پیامبر (۱۳۸۷)
- بازیگر برگزیده جشنواره سیما برای مجموعههای پس از باران، فردا دیر است، روزهای زندگی، شب دهم و یوسف پیامبر
ازدواج و خانواده کتایون ریاحی
کتایون ریاحی دوبار ازدواج کرده است. ازدواج نخست او با فرشید رحیمیان، رهبر ارکستر سمفونیک و آهنگساز ایرانی بود که حاصل آن پسری به نام پوریا است. این ازدواج به جدایی انجامید و فرشید رحیمیان در دیماه ۱۴۰۲ درگذشت.
ازدواج دوم او با مسعود بهبهانی، از سهامداران شرکت “اویل ورد” در آمریکا بود، که این زندگی نیز پس از مدتی به پایان رسید.
کنارهگیری از بازیگری
پس از موفقیت بزرگ در سریال یوسف پیامبر، کتایون ریاحی در خرداد ۱۳۸۸ طی یادداشتی رسمی در سایت سیمافیلم اعلام کرد که از بازیگری کنارهگیری میکند. او گفت:
«میخواهم شیرینی سریال یوسف پیامبر در ذائقهام بماند و دیگر ادامه ندهم.»
فعالیتهای اجتماعی و خیریه
کتایون ریاحی از چهرههای فعال در امور بشردوستانه است. او در ۳ اسفند ۱۳۹۱ بنیاد خیریهای با نام کیش مهر کتایون (بعدها با نام بنیاد «کمک») را در جزیره کیش تأسیس کرد. هدف این بنیاد حمایت از نیازمندان، بهویژه کودکان بیسرپرست بود.
کتابهای کتایون ریاحی
ریاحی در سال ۱۳۹۳ دو کتاب منتشر کرد:
- یک پنجره برای من – شامل هشت نمایشنامه با طراحی جلدی از عباس کیارستمی
- ماهی قرمز کوچولو – یک داستان کودکانه که توسط انتشارات شمع و مه منتشر شد
کشف حجاب و حواشی پس از آن
در شهریور ۱۴۰۱، کتایون ریاحی از نخستین بازیگرانی بود که در حمایت از مهسا امینی کشف حجاب کرد. او با انتشار بیانیهای نوشت:
«زنان صدای یکدیگرند و دروغ بس است.»
پس از این اقدام، نیروهای امنیتی برای بازداشت او اقدام کردند و وسایل شخصیاش را ضبط کردند. ریاحی در ۲۹ آبان ۱۴۰۱ در قزوین بازداشت و پس از مدتی با قرار وثیقه آزاد شد. دادگاه در اردیبهشت ۱۴۰۲ او را به پرداخت جریمه نقدی محکوم کرد، اما پرونده او همچنان مفتوح ماند.
